Familiewapen

Oorspronkelijk diende een wapen als herkenning voor strijders, in het begin op het slagveld, later vooral bij toernooien.
Het is de droom van menig familieonderzoeker een familiewapen van een adellijke voorouder uit het verre verleden op het spoor te komen. Al lijkt het ook aardig een onvervalste struikrover als voorouder te hebben.
Nou, de meeste adel is wreedaardig begonnen en bij Platvoet is dat niet anders en er is een wapen, dat bij de familienaam Platvoet uit Leuven hoort. Het wapen is op verschillende plaatsen te vinden.

Belangrijke documenten werden in die tijd van zegels voorzien. Wapens op deze zegels komen pas voor het eerst voor rond 1150.
Naast de adellijke heraldiek bestond in Leuven destijds een burgerlijke heraldiek die door commerciële en administratieve noodzaak ontstaan was. Wie voor zijn zaken of ambt een zegel nodig had liet eenvoudig een zegelstempel snijden om daarmee zijn oorkonden te bekrachtigen. Door archieven te raadplegen zijn deze wapens verzameld en ingedeeld. Daarbij viel op, dat de wapenschilden van de patriciërsfamilies in Leuven terug te brengen waren tot 7 groepen. Het wapen was de sleutel tot de 7 Leuvense Geslachten.

Het wapen van de familie Platvoet is afkomstig uit het tweede geslacht, het geslacht vander Calstren.

Het wapen van vander Calstren is een rood uitgeschulpt Andreaskruis op een gouden veld.

Platvoet heeft hetzelfde wapen maar met gewijzigde kleuren, een zilverkleurig kruis op een blauw veld.

Willem Boonen heeft drie wapens van Platvoet gevonden. Hij heeft ze in zijn boek De Leuvense Geslachten opgenomen op pagina 49, hieronder afgedrukt, met Platvoet als de 6e familie.

Wapen vander Calstre

(stamvader van Platvoet)
herkomst afbeelding: schilderij, cabinet van de burgermeester in het stadhuis van Leuven

De weergave in zwart-wit motieven waarmee de kleuren werden aangegeven dateert overigens uit 1638. Wit staat voor zilver en horizontaal gestreept voor blauw.
Opmerkelijk is wel het aantal van drie dat Boonen vond. Versie B en C zijn wellicht varianten die duiden op een mogelijk bestaan van meerdere takken binnen de Platvoet-familie. B en C hebben een inzet van het wapen van het derde geslacht van Redingen. Kennelijk bestaat er een verbinding met deze clan.

In het archief van de abdij van Park, gelegen bij Leuven, zijn waarschijnlijk meer gegevens te vinden. Daar moet nog nader onderzoek naar gedaan worden.

De wapens volgens Boone (16e eeuw)

Wapen volgens Muschart

In de collectie van de familiewapenverzamelaar R.T. Muschart, dat berust bij het Centraal Bureau voor Genealogie staat ook een verwijzing naar wapens van de familie Platvoet. Twee van Platvoet en één van Platevoet. Eén wapen staat afgebeeld in het manuscript 'drieduizend wapens etc', dat eigendom is van het Rijksmuseum Meermanno Westreenianum te Den Haag.
Volgens de aantekeningen van Muschart behoort het wapen wellicht toe aan 'Platvoet, predikant te Crèvecoeur'. Maar hij noemt waarschijnlijk deze mogelijkheid alleen, omdat hij de naam Platvoet in de Wapenheraut van 1898 tegenkomt, hetzelfde nummer wat hierboven wordt genoemd. Maar dat lijkt niet juist, want het gaat daar vrijwel zeker om Samuel Platevoet.

Overigens maakt Muschart melding van nog een Platvoet-familiewapen, dat in het gemeentearchief van Amsterdam aanwezig zou moeten zijn. Naspeuringen hebben niets opgeleverd.

De wapens volgens Rietstap (1903)

In 1903 verschijnt bij Wolters, Groningen, het “Wapenboek van den Nederlandschen Adel II”,

door J B Rietstap.(zie hier boven),

waarin ook het wapen van Platvoet voorkomt.

'Leo nobilissimi ducatus Brabantiae' (De leeuw van het zeer edele hertogdom Brabant), een kopergravure uit 1622 van S. Waterloos. In de leeuw zijn de portretten verwerkt van alle hertogen van Brabant tot dan toe, beginnend onderaan met Pipijn I van Landen en bovenaan eindigend met Filips IV van Spanje. Onderaan de wapens van de oud-patricische geslachten van Brussel, Leuven en Antwerpen.

Vanaf de 15e eeuw hebben overigens de meeste leden van de Leuvense Geslachten een wapenschild dat geen gelijkenis vertoond met de oorspronkelijke clans.

Familiewapen

Een wapen bestaat uit het schild of wapenschild met daar onder een schriftband. Het schild is gevat in een dekkleed of twee schildhouders en is getooid met een helm, waarop een wrong en daarboven een helmteken, al naar gelang de rang en stand van de eigenaar.

Uitgaande van het schild dat Boonen van de familie Platvoet uit Leuven vond en het feit dat er 2 leden van de familie Platvoet Bourgondische ridders waren, laat dit schild zich volgens de Belgische heraldische traditie uit de 15/16e eeuw tot een familiewapen schilderen zoals hier afgebeeld.

Voor alle duidelijkheid, het wapen is in 2004 in het kader van deze geschiedenis ontworpen en komt dus niet voor in het Wapenboek der Nederlandschen Adel van J B Rietstap.
Het schild is gevat in een rood dekkleed met zilveren voering, getooid met een beugelhelm, afkomstig van een gebruik midden 15e eeuw voor een bijzondere toernooivorm, het Kolftoernooi. De Belgische heraldiek kent nog een kroon voor erfridders en een adellijke kroon, maar beiden zijn niet toegepast, want Her Jan Platvoet en Her Jan Platvoet Jr. - ridders worden in die tijd aangesproken met Her of Heer - behoorden waarschijnlijk tot de lage adel en hun ridderlijke titel was waarschijnlijk niet erfelijk.

6 Platvoet

Platvoet in België