Borculo2

Platvoet in Borculo (vervolg)

8.2: Jan Platvoet, zoon van Gerrit Platvoet (7.1), geboren op 27 november 1803 in Amsterdam, hervormd gedoopt op 4 december 1803 door dominee Joost Isaac Cremer in de Westerkerk in Amsterdam. Jan is koopman en trouwt op 7 augustus 1828 met Femmetje Reijns, geboren op 17 mei 1805 in Amsterdam, dochter van Jan Reijns, koopman, en Zwaantje Molt. Het gezin Platvoet verhuist in 1832/1833 naar Dalfsen. Twee kinderen overlijden snel na de geboorte: aan stuipen en kinkhoest. De kindersterfte was hoog in de negentiende eeuw!

Vader en opa Jan Reijns is erfgenaam van de boedel E & C Reijns, die betrokken was bij de plantage Oud Bellevue van de Gebroeders Reijns in Suriname. Door daaruit voortvloeiende erfrechten ontving Femmetje Rijns op 26 april 1869, na meerdere rechtzaken, 75 gulden. Deze vergoeding kwam voort uit de afschaffing van de slavernij rond 1860 op welk moment de Gebroerders Reijns 173 slaven hadden. Nader onderzoek is nog nodig om een goed beeld te krijgen van deze erfenis, omdat het daarbij om aanmerkelijke bedragen moet zijn gegaan en het gezin Platvoet-Reijns, gezien hun armelijke staat bij overlijden, daarin buiten genoemde 75 gulden kennelijk niet gedeeld hebben. De vraag is waarom niet.

Suriname

1843 - E. & C. Reyns
Munnikkendam (850 a.) en Oud Bellevue (1030 a.) vormden samen 1 productie-unit. E. & C. Reyns waren de eigenaren. De plantagedirecteur was J.A.W. Rivoire. H.G. Roux voerde de administratie. De plantages verbouwden suiker en koffie. Ook de kostplantage Felix aan de Matapicakreek was van de gebroeders Reyns.
1863 - emancipatie
Plantage Oud-Bellevue wordt niet apart genoemd in de emancipatielijsten, maar valt waarschijnlijk onder Munnikendam. Eigenaar van Munikkendam in 1863 was de boedel E.C. Reyns. De "tegemoedkoming" voor 335 slaven bedroeg F42.300,-. Dit is niet in overeenstemming met het bedrag van F300,- per persoon ; waarschijnlijk was er een verschil tussen de opgave van de eigenaar en de

Op 26 maart 1859 verhuist Jan opnieuw en trekt met zijn vrouw Femmetje en zijn zoons Gerrit Johannes, Ferdinand Jans en Willem Jans naar Goor. Zij gaan dan wonen aan de Hengevelderstraat 231-a (in 1861 aangeduid als 231-a K en in 1869 als nr 418). Uit het bevolkingsregister blijkt, dat ook Jan en Anna Rens met hen mee verhuizen, geboren op resp. 8 oktober 1831 en 12 september 1840, beide in Paramaribo, Suriname. Op 14 maart 1861 komt vanuit Leeuwarden Petrus Andreae, geboren op 3 januari 1818 in Leeuwarden, bij hen inwonen. Jan overlijdt op 8 januari 1870 in Goor, 66 jaar oud (akte 1870-1). Aangifte daarvan doen zijn zoon Gerrit en een bekende genaamd Berend Jan Berendsen. Femmetje overlijdt op 3 juli 1871 in Goor, 66 jaar oud. Aangifte daarvan doen de buren Berend Jan Berentsen, dagloner, en Jan Derk Eeftink (akte 1871-49).
Uit dit huwelijk:

1 Gerrit Johannes, geboren op 15 april 1829 in Amsterdam, ongehuwd. Gerrit verhuist met zijn ouders mee naar Dalfsen en Goor. In 1870 is hij organist. Nadat zijn ouders overleden zijn vertekt bij op 2 november 1871 naar Holten en overlijdt daar op 15 december 1902;

2 Jan Nicolaas, geboren op 24 oktober 1830 in Amsterdam;

3 Maria Johanna, geboren op 28 januari 1832 in Amsterdam, overlijdt op 23 juli 1854 in Dalfsen, 22 jaar oud;

4 Evert Casparus, geboren op 10 december 1833 in Dalfsen, overlijdt op 4 februari 1834 in Dalfsen. ... tot onze bittere smart, aan de gevolgen van stuipen; slechts acht weken mogten wij ons in zijne voorspoedige ontwikkeling verblijden. laat vader Platvoet in een krantenadvertentie weten;

5 Evert Casparus, geboren op 28 januari 1835 in Dalfsen (zie 9.5);

6 Ferdinand Jan, geboren op 20 juli 1836 in Dalfsen, overlijdt enige uren na de geboorte;

7 Ferdinand Jan, geboren op 6 september 1837 in Dalfsen, is in 1856 magazijnknecht, in 1861 grutter. Hij vertrekt van Goor naar Amsterdam, maar komt op 1 maart 1865 weer naar zijn ouders in Goor terug en is in 1866 werkzaam op de Kunstblekerij in Goor. Hij huwt op 11 mei 1866 in Goor met Susanna Adriana Doudeijns, geboren op 22 augustus 1836 in Ouwekerk (Z), dochter van Willem Jacob Doudeijns en Maria Menschaart.
In 1872 is Ferdinand weer Amsterdam, want hij komt voor in politiebladen uit dat jaar.

956. PLATVOET, Ferdinand Jan, oud 34 jaren, sjouwer, geboren te Dalfsen, laatst wonende te Amsterdam, lang 1.76 meter, voorhoofd rond, haar en wenkbr. donkerbruin, oogen blaauw, neus spits, mond gewoon, kin rond, baard en knevel donkerbruin, aangezigt vol, kleur gezond.
Deze persoon is door de arrond.-regtbank te Amsterdam, dd 18 Julij jl., ter zake van enkelen diefstal, veroordeeld tot 2 maanden cellulaire gevangenis straf.
De officier van justitie te Amsterdam verzoekt opsporing, aanhouding en opzending of ten uitvoerlegging der straf en berigt.
[6 Sept. 1872]

Op 11 september vervalt het bericht weer.

Vervallen signalementen
- Ferdinand Jan Platvoet, (zie bladz.731, nº. 956 van dit jaar); - berigt van den officier van justitie te Amsterdam, van 11 Sept.

8 Willem Jan, geboren op 5 januari 1839 in Dalfsen, overlijdt na een langdurige ongesteldheid op 4 mei 1865, 26 jaar oud, als 2e stuurman aan boord van de Nederlandse bark Azia, op een reis van Java naar Amsterdam, zeilende op de Noordzee voor de kust van Scheveningen;

9 Louise Mathilde, geboren op 17 februari 1844 in Dalfsen, overlijdt op 17 oktober 1844 in Dalfsen, 8 maanden oud, bezweken aan kinkhoest;

definitieve telling op de plantage.
De erfgenamen van de boedel waren:
Femmetje Reijns, huisvrouw van Jan Platvoet (1/4 aandeel)Anna Reijns, bij meerderjarigheid voor 3/8 aandeel
Jan Reijns, bij meerderjarigheid voor 3/8 aandeel

De bekende Surinaamse familienamen Buitendorp, Sniphuis, Havertong, en Hooyveld, stammen van de plantage.
De voorouders van Gerda Havertong, actrice te Amsterdam, stammen van de plantage. In 1863 werden daar 7 slaven vrijverklaard die de naam Havertong kregen toebedeeld.

Dit waren

Magdalena Clasina Havertong (voorheen als slavin "Trobie" genaamd), oud 37 jaar,

en haar kinderen :
Paulina Havertong ("Paulina"), 15 jaar
Nanette Havertong ("Nobelina"), 13 jaar
Simon Havertong ("Simon"), 10 jaar
Johanna Havertong ("Jans y"), 7 jaar
Evert Havertong ("Evert"), 2 jaar
Adriaan Pieter Havertong ("Pietje")

Boven: Plantage Oud Bellevue, Suriname.

In 1807 compareerden voor den richter B. Meilink, keurnoten H. A. Tellemans en J. Grotenhuis op 2 januarij - dito2
- Bruidegom Derk Stoer, zoon van wijlens Jan Stoer en Christina Pelgrims, oud 34 jaar, geboren te Halle onder Brummen, thans wonende te Borculo
- Bruid Maria Hendrika Ten Brinke, j.d. van Jan Hendrik ten Brinke en Maria Elisabeth Kormelink ehel., oud 23 jaar, geboren en woonachtig onder Eibergen
- Getuigen - Berent Platvoet en Jannes ten Brinke.

Zou deze Ten Brinke een voorvader zijn van de huidige Brinke, bewoner op den Platvoet?
Waarschijnlijk wel. Want rond 1770 hield Wessel Godfried van Eyll zich bezig met de gedachte in de stad Borculo een kerk te bouwen. In 1844 vormt zich een kerkbestuur bestaande uit (bouw)pastoor J.F. Vos, Johannes Brinke en Jan Hendrik Weelink. Volgens de eerste steen voor de eerste roomskatholiek kerk in Borculo na de reformatie, woonde deze Johannes Brinke op de Platvoet.

Links: Eerste steen van de eerste RK kerk in Borculo na de reformatie.

De marken

Het is al een aantal keren genoemd dat Den Platvoet in de marke Dijkhoek ligt. Dijkhoek of Dijcke is een van de vele marken van Borculo. Dijcke scoorde hoog op de lijst van havezathen en landgoederen: de havezathen Fockinck, Ameschot en de Hoeve, en het landgoed Drietelaar.
Het begrip mark had oorspronkelijk de betekenis merk, merkteken en grens. Een marke is dus een door een grens omsloten gebied. Markegronden waren gronden in gemeenschappelijk bezit of in gebruik bij inwoners van een buurschap. Het waren weiden, heidevelden, bossen en veengebieden en hadden een belangrijke functie voor de uitoefening, ja zelfs de instandhouding van de landbouwbedrijven in een buurschap. Uit het oude pachtregister blijkt duidelijk, dat de pacht hoofdzakelijk voldaan werd met akkerbouwproducten. De veeteelt stond in dienst van de akkerbouw, want de mest daarvan vermengd met de heide- en grasplaggen uit het woeste veld dienden als bemesting van de essen en kampen. De aantallen stuks vee, de beschikbare hoeveelheden veldgrond en de kwaliteit van de bodem bepaalden de opbrengst van de boerderijen.

Het bestuur van de marken lag in handen van het genootschap van gerechtigden. De taak voornaamste taak van het genootschap lag op het terrein van de bescherming van de belangen, wat er in de praktijk maar al te vaak op neer kwam op de belangen van de oudste en vaak ook de grootste boerenerven. Die hielden nieuwkomers het liefst buiten de deur.

De SSHB heeft een groot aantal Markeboeken uitgegeven, transcripties en bewerkingen van de oude Borculose markeboeken en andere archieven binnen de heerlijkheid Borculo. Zo ook het Markeboek van de buurschap Dijcke, 1698 - 1784.
Daaruit blijkt dat het markegenootschap zijn vergaderingen meestal hield op de herberg Den Platvoet.
De oudste Markeverslagen beginnen dan ook: Anno 1698 den 11den november is, naer voorgaende publicatien door ordre van sijn hooghgraaflijke excelentie als erfmarkenrigter der boerschap Dijcke, een beenkomste der heren geërfden derselver boerschap aen den Platvoet gehouden, alwaer gecompareert....
Latere verslagen beginnen: Markendagh. Actum aen den Platvoet den ....

De relevante teksten waar Platvoet een rol speelt zijn hier opgenomen.

27 may 1707: ... dat sij luiden vervolgens mede alle elsen op de Beek ... hebben gehouwen, gelijk mede tussen Platvoet en Blanckenborgh tot op de kante van Blanckenborchs bosch en Platvoets gaerden, gelijk....
4 augusti 1718: Platvoet consenteert in de aenstelling van gecommitteerdens.
27 augusti 1748: de weduwe van Harmen Platvoet.
26 november 1751: Platvoet, selfs... Platvoet ad idem (consenteert), mits dat hij omtrent zijn grondt en gemeene wegen niet worde benadeelt.
29 augustus 1752: ...de navolgende percelen uyt de gemeente van Dijk opgenomen: Platvoet: een stuck om de weijde en gaarden groot, na sijn seggen, een mergen maer voor als nog los.
2 october 1752: Platvoet, selfs... Egbert Plaetvoet voor mijn suster Gesken.

Ontfangts wegens aangegraven gronden bij marcenresolutie d.d.
1808, 11 september: Van Marmanus Platvoet voor 725 roeden grond aan zijn land een gaarden f 153-35
1811, 27 maart: Aan H. Platvoet op ordonatie van gecommiteerdens blijkens quitantie Nummero 4 f 11-50 (Uitgave)
1820: Van mejuffrouw de weduwe A Martins voor 815 roeden aen haar land de Platvoetskamp genaamd, f 81-50,
1836, 8 september: Van Johannes ten Brinke voor (....) rijnlandsche roeden bij het erve den Platvoet f 83-50,

9.5: Evert Casparus Platvoet, zoon van Jan Platvoet (8.2), geboren op 28 januari 1835 in Dalfsen, makelaar, gaat op 17 mei 1871 in ondertrouw en huwt kerkelijk op 5 juni 1867 in Velsen met Henderina Petronella Rijperman, geboren op 30 april 1845 te Velsen, 22 jaar oud, dochter van Franco Nicolaas Rijperman, schilder, en Maria de Wit. Evert vestigt zich, komend van Dalfsen, op 11 maart 1859 in Velsen als makelaar. Daar was hij van 1 juli 1870 tot 5 september 1893 ook lid van de gemeenteraad. Op 7 augustus 1884 werd hij wethouder in Velsen. Evert overlijdt op 1 april 1894 in Velsen, 59 jaar oud. Uit dit huwelijk:

1 Femmetje, geboren op 23 december 1867 in Velsen, huwt met Frederikus Petrus van der Laan, inspecteur van politie, zoon van Johannes Jacobus van der Laan, hotelhouder, en Anna Anthonia Nix. Uit dit huwelijk: Jacoba Everdina van der Laan (*1.6.1902 Haarlem, +29.08.1990 Den Haag). Femmetje overlijdt in 1963 in Bergen;

2 Maria, geboren op 17 juli 1871 in Velsen. Zij slaagt op 12 maart 1889 in Den Haag voor het examen Nuttige Handwerken, samen met A Smit, ook uit Velsen;

3 Louise Mathilde, geboren op 7 augustus 1875 in Velsen.

Femmetje Platvoet,

(1867-1963

De Platvoetsdijk, 2005

In de sluitsteen boven de niendeur van de huidige boerderij op den Platvoet staat

J B, G T en 1865.

J.B. van Joannes of Johannes Brinke en G.T. van of Gerarda Tetink, zijn eerste vrouw, of Grade Tetink (Tietink), zijn tweede vrouw.

Beide vrouwen zijn van de zelfde familie Tetink en waren nichten of achternichten van elkaar, waarschijnlijk afkomstig uit Eibergen (Hupsel).

Den Platvoet, 1998

Platvoet in Nederland

Het blijkt dat er Santpoort-Zuid in de gemeente Velsen een Platvoetstraat bestaat. Deze straat is vernoemd naar Evert Casparus Platvoet vanwege het feit dat hij daar wethouder is geweest.